Κυπρίων Νόστος

Το ξέρω πως σ'αυτή τη χώρα δε λέμε ονόματα πραξικοπηματιών, δικτατόρων, αρχιεπισκόπων, πασάδων και λοιπόν ιθυνόντων... Ας τα κρατήσουμε αυτά μυστικά αλλά ας ρίξουμε μια ματιά σε κάτι λίγο πιο "παράξενο" και "ασυνήθιστο".

Τον Ιούλιο του '74, 200,000 Ελληνοκύπριοι, το 40% περίπου του πληθυσμού, εκδιώχθηκαν από τα σπίτια τους. Κάποιοι έφυγαν με τα ρούχα που φορούσαν κι άλλοι χώρεσαν ότι μπορούσαν από ένα σπίτι γεμάτο αναμνήσεις, σε μια βαλίτσα. Τις πρώτες νύκτες κάποιοι τυχεροί κοιμήθηκαν μέσα σ'αυτοκίνητα, άλλοι κτύπησαν τις πόρτες φίλων και συγγενών κι άλλοι κρύφτηκαν μέσα σε λακούβες και σπηλιές. Έμειναν μέσα σε αντίσκηνα για μερικά χρόνια και μετά εγκαταστάθηκαν σε προσφυγικούς συνοικισμούς.

36 χρόνια μετά, το νησί που το 40% του ανθρώπινου δυναμικού του έχασε ότι είχε και δεν είχε σε μια νύχτα, αποτελεί σήμερα μια από τις δυνατές οικονομίες (δεδομένων των καιρών) της περιοχής. Το νησί αυτό, που σε μια νύχτα ανατράπηκε ολόκληρη η κοινωνική του δομή και οργάνωση, βρήκε (ή βρίσκει) τα πόδια του και περπατάει με πολύ σταθερότερα βήματα από το αναμενόμενο. Δεν είναι μόνο το οικονομικό, ο άνθρωπος που σε μια νύχτα χάνει τα πάντα, στατιστικά θα χάσει και το μυαλό του, από φόβο, από αγωνία, από "μαράζι"... κι όμως, όσο τρελλοί κι αν θέλουν να το παίζουν οι Κύπριοι, δεν είναι - δεν "έχασαν το μυαλό τους".

Μια μόλις γενιά αργότερα και οι Κύπριοι ζουν, μορφώνονται και δημιουργούν καλύτερα από τις γειτονικές τους χώρες που ποτέ δε γνώρισαν ίδια τύχη. Σχεδόν σαν να μην τους άγγιξε ο πόλεμος. Ναι έχασαν τα πάντα, συγγενείς, φίλους, περιουσίες, χωράφια, σπίτια, ασημικά, περβόλια, τη ζήση τους. Όμως δεν έχασαν το μυαλό τους, δεν κατέφυγαν σε παραβατικές συμπεριφορές, δεν έγιναν κλέφτες, δεν κλείστηκαν σε ψυχιατρικές κλινικές, δεν πέθαναν από καρδιαγγειακά στα 40 τους (όχι όλοι τουλάχιστον). Οι πρόσφυγες της Ανατολικής Ευρώπης δεινοπάθησαν. Οι Κύπριοι επιβίωσαν. Γιατί;

Ναι, βοήθησαν τα κοινωνικο-οικονομικά μέτρα που πάρθηκαν. Είναι όμως και κάποια μυστικά που ενώνουν το νησί και του δίνουν τέτοια κινητήρια δύναμη που είναι ικανή να νικήσει όλες τις προβλέψεις οικονομολόγων, ψυχολόγων, κοινωνιολόγων. Κι όλα αυτά τα μυστικά κλείνονται σε μια λέξη: οικογένεια. Σίγουρα έχασαν πολλά, έχασαν την εμπιστοσύνη τους και έζησαν σαν "ξένοι" στον ίδιο τους τον τόπο. Κι αυτό το αίσθημα της "ξενιτιάς" τους έδεσε ακόμη πιο πολύ με τους "δικούς" τους, αφού έτσι ενίσχυαν το αίσθημα ότι κάπου "ανήκουν". Ο "τόπος" τους ήταν το σπίτι τους κι αφού δεν μπορούσαν πια να μένουν εκεί, "τόπος" τους έγιναν όλα τ' άλλα που τους σύνδεαν με το σπίτι, οι "δικοί" τους.

Πριν το '74 ο κυριότερος σκοπός ζωής των πλείστων Κυπρίων ήταν ένας: να μορφώσουν και να παντρέψουν τα παιδιά τους. Δεν είχαν σκοπό ούτε να πλουτήσουν ούτε να κάνουν διεθνή καριέρα στο εξωτερικό. Ο πόλεμος δεν επηρέασε το σκοπό τους κι ούτε τον εμπόδισε. Κράτησαν λοιπόν τη ματιά τους επικεντρωμένη στο στόχο τους και έκαναν τα πάντα για να το πετύχουν. Δούλεψαν σκληρά και είδαν το σκοπό τους να πραγματοποιείται και η ευχαρίστηση που έπαιρναν από αυτή την εκπλήρωση ήταν τόσο δυνατή, που τους κρατούσε πνευματικά υγιείς και βοηθούσε στο να ξεθωριάσει το "μαράζι"... Νικούσαν το μαράζι που τους έτρωγε γιατί εκπλήρωναν το σκοπό της ζωής τους. Δεν είχε σημασία αν η κόρη τους παντρεύτηκε γεροντοκόρη, φτάνει που παντρεύτηκε. Ας μη συζητήσουμε δε για το μορφωτικό επίπεδο...τόσοι πολλοί πτυχιούχοι και μεταπτυχιούχοι σε ένα τόσο μικρό νησί είναι για να αναρωτιέται κανείς.

Δεν υπάρχει λοιπόν μόνο το κυπριακό πρόβλημα, υπάρχει και ένα μικρό κυπριακό θαύμα που κανένας άλλος τόπος δε γνώρισε μεταπολεμικά. Μπράβο σ' όλους αυτούς που επιβίωσαν.